Zondagmorgen ben ik voor dag en dauw opgestaan voor
een frisse boswandeling in de Duiventoren. Op de parkeerplaats was het nog erg
stil, maar eenmaal in het bos schraapte de eerste vogels al hun keeltjes. Lopende
in de richting van de oude zwemplas ‘Surea’, zag ik vanuit de verte een groot
wollig exemplaar onder een boom. Toen ik dichterbij kwam kon ik zien dat er een
Schotse Hooglander lag die rustig bezig was met het herkauwen van zijn ontbijt.
De kudde was op weg naar de plas die een eindje
verderop lag in het heidegebied. De Schotse Hooglanders bevonden zich dus net
op de overgang van twee ecosystemen: bos en heide. Je kunt de relatie tussen
organismen en hun omgeving bestuderen op verschillende niveaus, o.a. binnen een
ecosysteem. Ecosystemen zijn min of meer begrensde gebieden met kenmerkende
biotische en abiotische factoren. Ecosystemen komen voor binnen een bioom. Een
bioom (vegetatiegordel) is een groot gebied op aarde waar het klimaat bepalend
is voor de soorten organismen die er kunnen leven. Biomen komen weer voor
binnen de biosfeer (grootste organisatieniveau). De biosfeer is het gedeelte
van de aarde en van de dampkring dat door organismen wordt bewoond.
In gebieden
met een neerslaghoeveelheid van 75 cm of meer bestaat de climaxvegetatie
meestal uit bossen. Een bos is een voorbeeld van een ecosysteem waar vooral
bomen, struiken en kruidachtige planten groeien.
De heidevelden in Nederland zijn eigenlijk ontstaan
toen de mens is begonnen met het kappen van bomen. In plaats van nieuwe bomen
ontstond er struikhei. Eeuwen geleden waren er nog geen heidevelden. Er kwamen
toen grote loofbossen in Nederland voor waarin o.a. wolven en beren leefden. Op
de scheidingslijn tussen bos en hei vindt veel competitie plaats tussen de
bosplanten en de heideplanten om zo veel mogelijk zaden te kunnen laten
ontkiemen. Zaden van bomen, zoals berken, eiken en dennen, komen terecht op de
heide en ontkiemen daar. Als hier niets aan zou worden gedaan, dan zouden de
bomen de struikhei verdringen. In het verleden werden daarvoor schapen gehouden
die naast de struikhei, ook de opgroeiende boompjes in bedwang hielden door
eraan te knabbelen. De boompjes konden daardoor niet verder groeien. Op de
heide wordt nu meer gebruik gemaakt van de inzet van runderen, zoals Schotse
Hooglanders. Ze zijn namelijk goed aangepast aan de abiotische factor temperatuur, ze kunnen prima tegen de kou. Ze kunnen het hele
jaar buiten staan en ze hoeven niet extra te worden bijgevoerd. Een abiotische factor is een invloed uit het milieu die afkomstig is van de levenloze natuur. De Schotse Hooglanders
vervullen binnen het ecosysteem heide de nis (of niche) van
planteneter. Een nis of niche is een begrip waarmee de rol wordt aangeduid die
een soort speelt in het geheel van relaties in een ecosysteem.
Eenmaal bij de plas aangekomen was er volop
bedrijvigheid. De meeste runderen gingen even een slokje water drinken bij de plas,
anderen graasden wat rond. Er waren ook twee Schotse Hooglanders aan het
vechten. Het kan gewoon speels gedrag zijn, maar het zou ook kunnen dat er sprake
is van competitie (concurrentie) tussen twee mannetjes om uit te vechten wie
het sterkste is.
 |
Even een sanitaire stop
|
Auteur: Renée Peeters
Geen opmerkingen:
Een reactie posten